Л.Толстой «Азбука» — 149 жыл
Бұдан 149 жыл бұрын, 1872 жылдың 13 қарашасында, Лев Толстойдың “Азбука” кітабының бірінші басылымы жарық көрді
19 ғасырдың ортасында Ресейде, тіпті қалалардың өзінде мектептер өте аз болған, ал ауыл тұрғындарының барлығы дерлік сауатсыз болды.
1859 жылдың күзінде Лев Николаевич Толстой өзінің Ясная Поляна мектебінде шаруа балалары үшін мектеп ашты. Ол мектептің тегін екенін және дене жазасының (оқушыларды таяқпен ұрудың) болмайтынын хабарлады.
Алғашында шаруалар «тегін оқуды қайдан көрдіңдер, бұзақы, жалқау баланы сабамай қалай оқытуға болды» деп түсінбеушілік танытты. Бірақ көп ұзамай барлығының Ясная Полянадағы мектептің басқаларға ұқсамайтындығына көздері жетті.
Толстой мектебінде балалар оқуды, жазуды, санауды үйренді, орыс тарихы, жаратылыстану, сурет салу, ән айту сабақтары болды. Бірақ, ең бастысы, мектеп балаларды оқумен қорқытпады, олар мұнда өзін еркін және көңілді сезінді.
Сыныпта оқушылар қалаған жеріне — орындықтарға, үстелдерге, терезе алдына, еденге — отырды. Әрқайсысы мұғалімнен қалаған нәрсесін сұрап, емін-еркін әңгімелесті, көршілерімен кеңесіп, дәптерлерінде не жазылғанын қарай алды. Сабақтар жалпы әңгімеге, көбінесе ойынға айналды.
Үй тапсырмасы берілмеді. Толстой шәкірттерінің тар лашықта үй жұмысын орындай алмайтынын жақсы түсінген.
Сонымен қатар ауыл балалары ата-аналарына үй шаруасына көп көмектесті. Үзіліс кезінде және сабақтан кейін Толстой балаларға қызықты хикаялар айтып берді, гимнастикалық жаттығуларды көрсетті, олармен күресті, “городок” ойынын ойнады, жарысып жүгірді, қыста ол таудан шанамен сырғанады, жазда ол өзенге немесе орманға барды.
Ол кезде балаларға арналған кітаптар өте аз еді, сондықтан әлемге әйгілі жазушы балаларға арналған «Азбука» кітабын жазып шықты. Оның бірінші басылымы 1872 жылы 13 қарашада жарық көрді. Толстой өз «Азбука»-сында ертегілердің, аңыздардың, эпостардың, мақал-мәтелдердің, нақыл сөздердің ең үздіктерін пайдаланды.
Үш жылдан кейін «Жаңа азбука» деген атпен кітаптың екінші басылымы шықты. Біраз уақыттан кейін “Орысша оқуға арналған кітаптар” деп аталатын төрт томдық басылым жарық көрді. Жалпы алғанда Лев Николаевич Толстой балаларға арналған әртүрлі жанрдағы 629 шығарма жазған. Бұл әңгімелер, ертегілер, өмірден алынған көріністер, очерктер, мысалдар және т.б. болды.
